اخلاق در مرمت

مرمت، اقدامی است که رابطه بين اثر و مرمت­گر (انسان) را مشخص می­سازد. مرمت­گر، انسانی است متخصص و هنرمند که نگاه عميق به تاريخ دارد و مهمتر آن­که امروزیيست و انسانی معاصر. او را جاذبه عشق به تاريخ، هنر و بالاتر از همه انسان به اين کار کشانده است.

او انسان بی­تفاوتی نيست و نگاهش به اثر تاريخی از روی شناخت و عشق است و اين عشق است که انگيزه­ايست برای شناخت او و رابطه او با اثر رابطه­ای عاشقانه، عالمانه و هنرمندانه است.

مرمت پيش از آنکه يک حرفه باشد، ترضيه روح و طلب رضای خداوند است. به گفته متفکری، مرمت ماموريتی است که پيش از آنکه نبوغ بخواهد شناخت می­خواهد، بردباری می­طلبد تا باروری، وجدان می­خواهد تا هيجان، شرافت می­خواهد تا تحصيل منفعت، در اين وادی نبايد به دنبال کسب و کار بود، بلکه بايد خود را وقف کرد.

مرمت تواضع می­طلبد، خودخواهی و منيت برای اين کار آفت است. آن روزی که مرمت تمام شود و نيت مرمت­گر در آن رنگ گيرد و انعکاس يابد، اثر شخصيت می­بازد.

مرمت­گر بايد طوری عمل کند که کار او تاريخ را به بيان آورد و آن را تدوام بخشد. کار او تداومی تاريخی و استمراربخشيدن به آن است. بيش از هرچيز، مرمت­گر امانت­داری پرهيزکار است. آنچه دردست او است امانتی است که با درستی و صداقت بايد به نسل بعد بسپارد.

مرمت­گر چهره­ای چندبعدی دارد: 

• او عالمی است که از تمام امکانات روز در کار خود بهره می­برد.
• او مورخ هنر است برای آن­که اثر را بتواند در جريان هنری که در آن به­وجود آمده قرار دهد و آن­را درک کند.
• او هنرمندی خلاق است که از طريق کشف و شهود، آن بخش­های به اجرا درنيامده و يا از بين­رفته را بتواند دريابد و پيدا کند.
• او بايد منتقدی هنری باشد برای آن­که بتواند ارزش­های آن را قضاوت کند که همين خود رابطه او با اثر را مشخص می­سازد و در اتخاذ روش­ها و راه­های مرمتی، اثر قطعی می­گذارد.

مرمت­گری در عين­حال، نوعی رياضت­کشی است، خلق و خوی صنعت­گران سنتی را می­طلبد که وجود خود را در اثر ذوب می­کند و آنچه می­آفريند ندا اداست که اصالت فطری انسان است و تدوامی است از حرکت انسان متعالی در تاريخ.

جمع يک چنين شرايطی در وجود يک فرد، دليل عدم دستيابی به مرمت­گران کامل است. از همين جهت توصيه می­شود افرادی که نتوانند اين شرايط را تحصيل کنند و در وجود ايشان يک چنين زمينه و عطشی فراهم نباشد، به اين وادی پانگذارند.

از سخنان ارزشمند  استاد مرحوم دکتر باقر آيت­ اله­ زاده­ شيرازی